Được mấy hôm đầu tháng hí hửng ngày nào cũng viết blog, xong được vài hôm thì lại “ngỏm” dần. Thực ra là mình đang ôn IELTS để thứ 5 tới (13/12) đi thi, xong mấy hôm nay cứ lấy cái cớ là học IELTS nên không viết bài. Nhưng mà càng đến gần ngày thi thì không hiểu sao mình lại càng ngại học, cả ngày chỉ toàn đọc sách, xem The Ellen Show. Được đúng buổi sáng sớm thì cũng ngồi học được 1, 2 tiếng.

   Tạm gác lại việc ôn thi IELTS một chút, mình ngồi viết blog kể với các bạn về chuyện học ngoại ngữ của mình, cũng như con đường dẫn tới việc du học Nhật của mình.

TIỂU SỬ HỌC NGOẠI NGỮ

Tuổi thơ gắn liền với đất nước Nhật

   Sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, nhưng khi mới học ở trường tiểu học được nửa kỳ, cả nhà theo chân bố sang Nhật sinh sống. Đối với mình lúc đó, Nhật Bản hoàn toàn là một đất nước xa lạ, và hiển nhiên tiếng Nhật của mình lúc đó cũng là con số 0. Nhưng người ta hay nói rằng, trẻ em tiếp thu ngoại ngữ rất nhanh, và điều đó hoàn toàn đúng với mình. Bố mẹ cho mình đi học ở trường tiểu học của người Nhật, và chỉ trong vòng 3 tháng, mình đã có thể giao tiếp với mấy đứa trẻ con cùng trường. Tiếng Nhật trở thành ngoại ngữ thứ nhất của mình, và đã có thể suýt trở thành tiếng “mẹ đẻ” nếu như hồi đó gia đình mình không quay về Việt Nam. Và lí do về là bởi vì: sợ mình quên tiếng Việt…

Học lại tiếng Việt

   Về Việt Nam, mình phải học lại tiếng Việt một thời gian, như thể tiếng Việt là ngoại ngữ mới vậy. Nửa năm đầu mình bị đúp lớp nhưng cũng nỗ lực và được nâng đỡ nên sau đó đã được học đúng khối. Cơ mà đợt đó thực sự là khoảng thời gian khó khăn đối với mình. Những kí ức từ hồi bé cũng không còn nhiều nhưng mình vẫn nhớ rõ như in khoảng thời gian mới về nước. Không chỉ là việc phải học lại tiếng Việt, mình còn bị shock văn hóa ngược, đến nỗi 1 tuần đầu tiên đi học ngày nào cũng khóc sưng cả mắt, vì nhớ Nhật.

Bố cho đi học tiếng Anh

   Lên trung học cơ sở, bố mình cho mình đi học tiếng Anh ở trung tâm. Hồi đấy cũng chả hiểu sao tự dưng bố lại bắt học tiếng Anh. Mình không thích tiếng Anh lắm, vì mình nghĩ trong tương lai mình muốn quay lại Nhật thì tại sao phải học tiếng Anh. Nhưng tiếng Nhật cũng chẳng học vì chỉ học ở lớp bình thường nên gần như quên hẳn. Về chuyện học thêm tiếng Anh thì mình cũng có học vài khóa ở trung tâm gọi là AET, trước khi chuyển sang Language Link ở Cát Linh vì AET “sập”.

Thi vào Chuyên Ngữ

   Sắp hết cấp 2, bố mẹ muốn mình thi vào Chuyên Ngữ ĐHQG, nên đã cho mình đi học thêm toán, văn, anh ở lò luyện do chính Chuyên Ngữ mở. Hồi luyện thi mình rất sợ tiếng Anh, vì lúc nào cũng phải làm mấy bài ngữ pháp này nọ, nào là chuyển sang thể bị động, nào là chia thể. Mình bị mất gốc tiếng Anh vì hồi cấp 2 mình lười học, xong đi học trung tâm thì chủ yếu là luyện nói.

   May mắn thay, đúng cái năm mình thi Chuyên Ngữ thì người ta tổ chức thi tiếng Nhật đầu vào, chứ không cần phải thi tiếng Anh nữa. Nhận thấy đây là cơ hội vàng, mình quyết tâm học lại tiếng Nhật.

Ôn tiếng Nhật trong 3 tháng

   Sau 5 năm bỏ dở, mình bắt đầu ngồi học lại tiếng Nhật từ bảng chữ cái, vì mình gần như quên hết tất cả. Nói thì vẫn nói được vài câu, nhưng viết thì chịu. Thế rồi bố mình cũng thuê gia sư dạy tiếng Nhật. Chị ý là sinh viên năm 4 trường ĐHNN, tuần dạy mình phải 4, 5 buổi. Và rồi trong 3 tháng ôn luyện, tiếng Nhật của mình cũng đã “quay trở lại, lợi hại gấp đôi”.

Học Chuyên Ngữ tiếng Nhật hệ 7 năm

   Thi đỗ vào chuyên ngữ, mình học lớp chuyên Nhật hệ 7 năm, và tiếp tục trau dồi tiếng Nhật từ lúc đó. Mình cũng thuộc loại giỏi tiếng Nhật của lớp, vì cũng có một “background” tương đối ngon nghẻ, là từng sống ở Nhật. Tuy nhiên chính vì ưu thế này mà lại khiến mình gặp phải một chút rắc rối ở mặt ngữ pháp. Mỗi lần làm bài hay kiểm tra, mình luôn làm rất nhanh và đúng, nhưng khi giáo viên bảo mình giải thích, thì mình lại không biết trả lời như thế nào. Lí do là bởi hồi ở Nhật, mình học cùng với trẻ em Nhật và hiển nhiên là mấy cấu trúc này không cần phải dạy thì nó cũng tự ngấm sẵn vào đầu rồi. Tiếng Anh ngữ pháp kém rồi thì không nói, đằng này tiếng Nhật giỏi nhưng lại chẳng biết giải thích ngữ pháp.

Vẫn học tiếng Anh

   Vào cấp 3 cứ tưởng là được thoát khỏi tiếng Anh thì mình vẫn phải học ngoại ngữ 2 là tiếng Anh. Hồi đó lớn hơn nên cũng có chăm hơn một chút, nhưng chung quy là vẫn ghét phải làm bài ngữ pháp. Mình thì thích giao tiếp hơn, nên bố cho tham gia câu lạc bộ tiếng Anh của nhà một bạn cùng trường.

Bắt đầu ôn thi IELTS

   Đến cuối lớp 11 thì mình bắt đầu suy nghĩ về việc đi du học Nhật. Đúng đợt đó, trường APU (Ritsumeikan Asia Pacific University) có đến Chuyên Ngữ quảng bá về chương trình học. “Bạn sẽ được học trong một môi trường quốc tế, năng động, học tiếng Anh ở Nhật,…”. Nghe xong mình thấy thích lắm, nên bắt đầu ôn thi IELTS. Đợt đó học đủ các môn toán văn lý hóa,… nên mình cảm thấy khó khăn trong việc duy trì cả 2 thứ tiếng, nên đã tạm dừng học tiếng Nhật mà thay vào đó ôn luyện IELTS. Hệ quả tất yếu, điểm các bài kiểm tra Nhật cứ thế kém dần, không còn là 9.75, 10, thay vào đó là 8.5, 8, rồi 7 cũng có. Nhưng bù lại, sau một vài tháng đi học thêm ở GLN, và sau hai lần thi thì mình cũng lấy được bằng IELTS 6.5. Cũng hí hửng đem khoe bố mẹ thì lúc đó bố bảo, không cho apply APU. Bố muốn mình vào đại học rồi thi học bổng chính phủ Nhật (MEXT). Thế là mình lại quay lại với tiếng Nhật, ôn thi đại học và thi vào khoa Sư phạm tiếng Nhật của trường Đại học Ngoại Ngữ ĐHQG.

G30 và MEXT

   Vào ĐHNN thì đợt đó lại có chương trình du học mới gọi là Global 30. Nó không phải là học bổng, mà là dự án quy tụ các trường đại học nổi tiếng của Nhật có chương trình du học bằng tiếng Anh. Mình vẫn nhớ hôm đi hội thảo mình và bố ngồi ở quầy của trường đại học Tokyo, hỏi về tiêu chí để apply, thì người ta bảo phải có IELTS 7.5. Nghe xong mà thấy no hope quá, nên thôi cố gắng ôn thi MEXT.

   Nhưng mà thi MEXT cũng phải thi bằng tiếng Anh, gồm Toán bằng tiếng Anh, tiếng Nhật và tiếng Anh. Mình cũng ôn kha khá nhưng mà dốt toán nên bài thi toán bỏ trống vài chỗ. Mình vào được đến vòng cuối là vòng phỏng vấn, trước đó là vòng hồ sơ và thi viết. Mình thi vào tháng 6, và phải đợi nửa năm sau, tức là cuối tháng 12 mới có kết quả. Mình gọi điện cho ĐSQ Nhật (nơi công bố kết quả học bổng) thì nhận được một câu “Em không được nhận”. Ủ rũ, buồn bã mất mấy ngày, xong mình cũng lấy lại được tinh thần, tự nhủ thôi thì giờ chỉ học tiếng Nhật thôi.

Apply chương trình YCCS

   Ngay sau đợt biết tin trượt MEXT, mình được các cô trong trường giới thiệu chương trình trao đổi một năm ở Saga (dưới Kyushu). Đợt đó bố mẹ cũng động viên bảo thôi thì đi trao đổi 1 năm cho thay đổi không khí. Mình cũng dạ vâng theo rồi cũng đăng ký giấy tờ nhận được mail chào hỏi rồi.

   Đúng lúc đó mình biết đến chương trình YCCS của trường đại học Yokohama, và đây cũng là chương trình học bằng tiếng Anh, mặc dù nó không thuộc dự án G30. Chương trình có tuyển đợt 2, và nghĩ đây là cơ hội cuối cùng, nên mình đã nộp hồ sơ cho trường. Nhờ việc chuẩn bị hồ sơ thi MEXT nên mình đã có gần như tất cả các giấy tờ cần phải nộp, nên làm thủ tục cũng rất nhanh. Đến nước này thì bố mẹ có nói gì mình cũng không nghe. Thuyết phục được hai ông bà, mình chính thức lên đường du học Nhật sau vài năm tháng chờ đợi.

Học tiếng Anh ở Nhật

   Mình sang học đại học 4 năm ở Nhật nhưng lại học bằng tiếng Anh. Hồi đầu mới sang gặp mấy thằng Mỹ trẻ trâu nó bắn tiếng Mỹ mình nghe không hiểu gì luôn. Nhưng rồi sau một thời gian chơi với chúng nó thì cảm thấy tiếng Anh của mình cũng lên trình, đặc biệt ở mảng nghe-nói. Ngoài ra mình vẫn phải học tiếng Nhật vì chương trình cũng yêu cầu học lấy tín chỉ nên cũng duy trì được tiếng Nhật.

   Sau 4 năm học, mình cảm thấy trình độ giao tiếp tiếng Anh lẫn tiếng Nhật của mình khá tốt. Rồi mình cũng nhận ra tầm quan trọng cũng như lợi thế của việc biết 2 ngoại ngữ. Riêng quả được mọi người gọi “trilingual” nghe cũng sướng tai rồi. Rồi mình xem qua các yêu cầu về việc làm thì biết được 2 ngoại ngữ luôn có lợi thế hơn khi xin việc. Tiếc là mình phải gác lại chuyện công việc để về nhà chữa bệnh. Nhưng mình cũng coi đây là cơ hội tốt để trau dồi thêm tiếng Anh lẫn tiếng Nhật.

Kế hoạch học ngoại ngữ

   Như các bạn có thể thấy thì việc học ngoại ngữ của mình cũng trải qua nhiều “biến cố”, không có sự tập trung nhất định. Được một đợt thì tiếng Anh, một đợt thì chuyển sang tiếng Nhật, xong rồi quay lại tiếng Anh. Nhưng rồi may mắn thay, việc đi du học Nhật bằng tiếng Anh đã giúp mình duy trì được cả 2 ngoại ngữ. Nhưng nếu muốn được thay đổi gì đó thì có lẽ mình muốn được thay đổi lại cách học 2 ngoại ngữ từ hồi còn là cấp 3. Tốt nghiệp cấp 3 mà có được 8.0 IELTS và JLPT N1 thì nói thật là khá hiếm, nhưng mà lợi thế cực kì lớn khi muốn apply đi du học.

   Quay lại với hiện tại, lí do đợt này mình đăng ký thi IELTS là để muốn đánh giá được mức năng lực tiếng Anh của mình hiện tại. Chương trình YCCS có đặt tiêu chuẩn đầu ra là sẽ thi được 7.5 IELTS. Vì thế mình hi vọng kì thi sắp tới mình cũng ít nhất phải đạt được 7.0. Còn tất nhiên, nếu mà gọi là lí tưởng thì là 8.0, nhưng mình không đặt nặng vấn đề điểm số. Với lại, để đạt được điểm số cao trong IELTS thì cần phải có một quá trình ôn luyện lâu dài, thế nên lần thi này chỉ mang tính chất đánh giá, xem xét, rồi sau đó mình sẽ có một kế hoạch cụ thể về việc học tiếng Anh, tiếng Nhật cũng như xem xét việc học thêm ngoại ngữ mới trong tương lai. Ngoại ngữ thứ 3 mà mình muốn học là tiếng Hàn.

Vì sao lại là tiếng Hàn?

   Từ cấp 3 mình đã “bị” bạn cùng bàn “đầu độc” K-POP thế là từ đó thích phim Hàn nhạc Hàn. Sang Nhật mình cũng có rất nhiều bạn Hàn, và cũng đi hay hát karaoke với tụi nó. Mình nghĩ mình có năng khiếu hát nhạc Hàn, từ DBSK, SNSD, BTS rồi đến nhạc những năm 90. Hát thì vịt đực nhưng tự tin phát âm chuẩn và thuộc lời rất nhanh dù không biết nghĩa. Thế nên mình nghĩ đây là lợi thế lớn để mình học tiếng Hàn.

   Và tiếng Hàn mới chính là ngoại ngữ mình MUỐN được học. Mình sống ở Nhật từ bé và muốn du học Nhật nên phải học tiếng Nhật. Tiếng Anh thì là ngoại ngữ phổ cập rồi, không học không được. Cũng như một số bạn vì thích anime, văn hóa Nhật nên học tiếng Nhật, mình mê phim Hàn và nhạc Hàn nên muốn học tiếng Hàn.

   Nhưng trước đó, mình cần phải có một kế hoạch cụ thể để duy trì được cũng như nâng cao thêm năng lực của tiếng Nhật và tiếng Anh. Đây là một trong những mục tiêu lớn mình đặt ra cho năm 2019, trong những năm tháng cuối 2018, mình đang trong quá trình “nghiên cứu phương pháp” học 2 ngoại ngữ cùng 1 lúc (nghe nó chuyên môn quá nên cho vào ngoặc kép).

    Xin dừng viết tại đây để nghỉ ngơi và tối xem bóng đá cổ vũ tuyển Việt Nam. Còn IELTS thì sao? I gave up. Thôi ngồi nghe BBC Podcast cho nó thay đổi không khí vậy.